(Φωτογραφία: Π. Γούλιαρης)
«Τρίβεις τα γυαλιά σαν τους μύστες μιας εξουσίας
που ‘χει φόβο του Άγνωστου και άδεια οπλοφορίας»
Διονύσης Σαββόπουλος
που ‘χει φόβο του Άγνωστου και άδεια οπλοφορίας»
Διονύσης Σαββόπουλος
Το θέμα που έπεσε στις φετινές εξετάσεις ήταν σίγουρα anti-sos και για πολύ καλά διαβασμένους. «Γιατί κάποιοι άνθρωποι για τους οποίους δεν γνωρίζουμε τίποτα το συγκεκριμένο -και που για να συνεννοούμαστε μεταξύ μας τους ονομάζουμε συμβατικά «γνωστούς- αγνώστους»- αποφάσισαν να ρημαδιάσουν το κέντρο της Αθήνας;» Παρέδωσα λευκή κόλλα και μάλιστα δεν κρύβω ότι θύμωσα λίγο επειδή βρήκα το ερώτημα αρκετά ασαφές για να μη πω εντελώς παράλογο. Αφού στο πρώτο σκέλος του ερωτήματος παραδεχόμαστε ότι δεν γνωρίσουμε τίποτα το συγκεκριμένο για τους πρωταγωνιστές, πως στην συνέχεια θα μπορέσουμε να εξηγήσουμε τα αίτια της δράσης τους;
Κι όμως οι περισσότεροι έγραψαν κατεβατά. Δημοσιογράφοι, πολιτικοί, πανεπιστημιακοί, αναλυτές παντός τύπου και καιρού, καφενειακοί όλων των ηλικιών και των αποχρώσεων, μαθητές, αστυνομικοί, δικηγόροι, όλοι μέτρησαν και ξανα-μέτρησαν τη κοινωνία, αξιολόγησαν την δυναμική του περίφημου «κινήματος», ανέλυσαν ενδελεχώς τα αιτία του, προέβησαν σε ιστορικές αναδρομές, και τελικά κατέληξαν να δηλώσουν είτε την ανησυχία τους είτε την ικανοποίηση τους για την δράση των άγνωστων αυτών ανθρώπων.
Οι ερμηνείες που δόθηκαν για τα αίτια των καταστροφών ήταν πολλές. Αυτό δεν είναι δα και δύσκολο αν υπολογίσει κανείς ότι η βαριά βιομηχανία της χώρας είναι εδώ και πολλά χρόνια η παραγωγή ερμηνειών. Κάποιοι διέγνωσαν ως αίτιο «οργή που οφείλεται στις χαμηλές αμοιβές και την ανεργία των νέων», κάποιοι είδαν «οργή για τη διαφθορά και την ατιμωρησία που ταλανίζουν χρόνια την Ελλάδα», κάποιοι «έκπτωση των πνευματικών αξιών λόγω του υλιστικού προτύπου ζωής», ενώ κάποιοι άλλοι απέδωσαν τα γεγονότα στην «κρατική βία και την «στρατικοποίηση» των σύγχρονων κοινωνιών».
Όλες οι ερμηνείες είναι εξίσου πιθανές. Καμία ωστόσο δεν τεκμηριώνεται περισσότερο από τις άλλες με βάση τα γεγονότα, κι’ αυτό γιατί το περίφημο αντιεξουσιαστικό «κίνημα» παραμένει πάντα επί της ουσίας άγνωστο και ανοίκειο. Τα πρόσωπα είναι άγνωστα, οι θέσεις άγνωστες, τα αίτια επίσης άγνωστα. Γνώριμα είναι μόνο τα παράφορα συναισθήματα που προκαλούνται στη θέα της Βίας. Όταν όμως άγνωστα αίτια συνδυαστούν με παράφορα συναισθήματα τότε ο κάθε ταλαίπωρος θεατής ξεκινάει να χτίζει το ερμηνευτικό παράπηγμα και να εξηγεί. Να εξηγεί και να ερμηνεύει. Όσες ερμηνείες όμως και να δώσουμε, όσες θεωρίες και να καταναλώσουμε, τα πραγματικά αίτια θα μας διαφεύγουν. Αυτό που «βλέπουμε» ως αίτιο δράσης μπορεί να είναι απλώς προβολή δικών μας συναισθημάτων και σκέψεων. Σύντομα συμπεραίνουμε ότι εφόσον δεν γνωρίζουμε τους πρωταγωνιστές τους δράματος δεν μπορούμε να δέσουμε πουθενά την βάρκα των επιχειρημάτων μας. Το ερέθισμα είναι επί της ουσίας εξαιρετικά ασαφές.
Η κατάσταση αυτή θυμίζει τα προβολικά τεστ τύπου Rorschach. Στα προβολικά αυτά τεστ το υποκείμενο έρχεται σε επαφή μ’ ένα ασαφές ερέθισμα βάσει του οποίου οργανώνει δικές του προβολές. Το ερέθισμα είναι μια ασαφής εικόνα, ένα ασαφές σχήμα. Είναι τα πάντα και τίποτα. Η σχηματική ασάφεια επιτρέπει στο υποκείμενο να προβάλλει τις δικές του εικόνες και τελικά να «δει» δικά του υποσυνείδητα συναισθήματα.
Νομίζω ότι οι αναλογίες μεταξύ των σχημάτων του Rorschach και της εικόνας του «αντιεξουσιαστικού κινήματος» είναι εμφανείς. Κάθε τμήμα της κοινωνίας, κάθε άτομο, προβάλλει και «βλέπει» ως αίτιο δράσης των «αντιεξουσιαστών» αποκλειστικά δικά του συναισθήματα και δικές του φαντασιώσεις. Δεν μπορεί να κάνει αλλιώς εφόσον δεν γνωρίζει τίποτα το συγκεκριμένο για τους πρωταγωνιστές. Δεν γνωρίζει τις σκέψεις τους και δεν ξέρει την μορφή τους. Από την άλλη δεν μπορεί να αποφύγει την όποια- έστω στρεβλή- ερμηνεία μιας και οι εικόνες της Βιας ζητούν επειγόντως να ντυθούν ένα κάποιο νόημα. Τελικά, ο καθένας από εμάς κάθε φορά που προσπαθεί να εξηγήσει τα αίτια δράσης των «αναρχικών» καταλήγει -ούτε λίγο ούτε πολύ -να διηγείται την μικρή ιστορία της ζωής του, να ομολογεί τα αίτια της δικής του οργής και να μαρτυράει –χωρίς να το πολυκαταλαβαίνει- αποκλειστικά προσωπικές του αγωνίες. Αστείο δεν είναι;
Παράλληλα το «κίνημα» εμφανίζει στο ταμείο του τεράστια κέρδη από αυτή τη κατάσταση. Εμφανίζεται ρομαντικό, σκοτεινό, μαξιμαλιστικό. Δεν πολιτικολογεί, δεν επιδιώκει τίποτα το συγκεκριμένο. Δεν διαπραγματεύεται. Οργίζεται από την ύπαρξη της κοινωνικής αδικίας και επιδιώκει την πλήρη ανατροπή κάθε μορφής Εξουσίας. Σνομπάρει τη λογική της πολιτικής διαπραγμάτευσης και της πολιτικής υποχώρησης. Αρνείται κάθε μικρή, εφικτή πολιτική επιδίωξη. Κοιτάζει με υπεροψία τις αστικές σχέσεις παραγωγής και την ατομική ιδιοκτησία. Τα κάνει όλα και συμφέρει. Τινάζει την μπάνκα –μεταφορικά και κυριολεκτικά Δεν κρατάει στα χέρια του ακίνδυνες μολότοφ αλλά το απόλυτο υπερ-όπλο των δικών μας προβολών.
Ανίκητος ιδεολογικός αντίπαλος αν αποφασίσεις να τον πολεμήσεις στον αέρα. Μόνο η επαφή με την γη εξασθενεί τις δυνάμεις του. Χωρίς γαιώδες φρόνημα, η ήττα σου προδιαγράφεται αναπότρεπτη και μεγαλειώδης. Θα σε μαζεύουν με τα κουταλάκια.
Από την άλλη, δύσκολα προσγειώνεις την κουβέντα από την «ηρωική δράση» στη συγκεκριμένη «βήμα προς βήμα κοινωνική επιδίωξη» χωρίς να κατηγορηθείς για λογιστής. Δύσκολα αντιπαραθέτεις στο -σχεδόν μεταφυσικό- αίτημα για κατάργηση κάθε μορφής Εξουσίας συγκεκριμένες πολιτικές προτάσεις που στοχεύουν σε έναν πιο δίκαιο κόσμο. Οι ίδιες σου οι Προβολές στέκουν απέναντι και σε καγχάζουν. Προσπαθείς να μιλήσεις για εφικτές πολιτικές επιδιώξεις και καταλήγεις να ακούγεσαι συμβιβασμένος. Προσπαθείς να μιλήσεις για μια πολιτική που βήμα προς βήμα -δοκιμάζοντας και διορθώνοντας- θα επιδιώξει το άριστο και τα επιχειρήματα σου μοιάζουν αφλεγή. Μιλάς για Popper και μυρίζεις κλεισούρα βιβλιοθήκης. Ο αντίπαλος μοιάζει να είναι πιο εκρηκτικός και εξόχως πιο γοητευτικός.
Ένας επιφανής αμερικάνος φιλόσοφος της εποχής μας είπε κάποτε : «Δεν υπάρχει a priori λόγος να υποθέσουμε ότι η αλήθεια, όταν ανακαλύπτεται, θα αποδειχθεί κατ’ ανάγκην ενδιαφέρουσα». Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ότι δεν υπάρχει a priori λόγος να υποθέσουμε ότι θα αποδειχθεί κατ’ ανάγκην και γοητευτική. Ενδεχομένως θα πρέπει να αρκεστούμε στο ότι η «βήμα προς βήμα κοινωνική μηχανική» είναι απλώς η αλήθεια ή έστω μια καλύτερη προσέγγιση της αλήθειας και να πορευτούμε με πληγωμένο το ναρκισσισμό μας και χωρίς αίσθηση παντοδυναμίας.
Κι όμως οι περισσότεροι έγραψαν κατεβατά. Δημοσιογράφοι, πολιτικοί, πανεπιστημιακοί, αναλυτές παντός τύπου και καιρού, καφενειακοί όλων των ηλικιών και των αποχρώσεων, μαθητές, αστυνομικοί, δικηγόροι, όλοι μέτρησαν και ξανα-μέτρησαν τη κοινωνία, αξιολόγησαν την δυναμική του περίφημου «κινήματος», ανέλυσαν ενδελεχώς τα αιτία του, προέβησαν σε ιστορικές αναδρομές, και τελικά κατέληξαν να δηλώσουν είτε την ανησυχία τους είτε την ικανοποίηση τους για την δράση των άγνωστων αυτών ανθρώπων.
Οι ερμηνείες που δόθηκαν για τα αίτια των καταστροφών ήταν πολλές. Αυτό δεν είναι δα και δύσκολο αν υπολογίσει κανείς ότι η βαριά βιομηχανία της χώρας είναι εδώ και πολλά χρόνια η παραγωγή ερμηνειών. Κάποιοι διέγνωσαν ως αίτιο «οργή που οφείλεται στις χαμηλές αμοιβές και την ανεργία των νέων», κάποιοι είδαν «οργή για τη διαφθορά και την ατιμωρησία που ταλανίζουν χρόνια την Ελλάδα», κάποιοι «έκπτωση των πνευματικών αξιών λόγω του υλιστικού προτύπου ζωής», ενώ κάποιοι άλλοι απέδωσαν τα γεγονότα στην «κρατική βία και την «στρατικοποίηση» των σύγχρονων κοινωνιών».
Όλες οι ερμηνείες είναι εξίσου πιθανές. Καμία ωστόσο δεν τεκμηριώνεται περισσότερο από τις άλλες με βάση τα γεγονότα, κι’ αυτό γιατί το περίφημο αντιεξουσιαστικό «κίνημα» παραμένει πάντα επί της ουσίας άγνωστο και ανοίκειο. Τα πρόσωπα είναι άγνωστα, οι θέσεις άγνωστες, τα αίτια επίσης άγνωστα. Γνώριμα είναι μόνο τα παράφορα συναισθήματα που προκαλούνται στη θέα της Βίας. Όταν όμως άγνωστα αίτια συνδυαστούν με παράφορα συναισθήματα τότε ο κάθε ταλαίπωρος θεατής ξεκινάει να χτίζει το ερμηνευτικό παράπηγμα και να εξηγεί. Να εξηγεί και να ερμηνεύει. Όσες ερμηνείες όμως και να δώσουμε, όσες θεωρίες και να καταναλώσουμε, τα πραγματικά αίτια θα μας διαφεύγουν. Αυτό που «βλέπουμε» ως αίτιο δράσης μπορεί να είναι απλώς προβολή δικών μας συναισθημάτων και σκέψεων. Σύντομα συμπεραίνουμε ότι εφόσον δεν γνωρίζουμε τους πρωταγωνιστές τους δράματος δεν μπορούμε να δέσουμε πουθενά την βάρκα των επιχειρημάτων μας. Το ερέθισμα είναι επί της ουσίας εξαιρετικά ασαφές.
Η κατάσταση αυτή θυμίζει τα προβολικά τεστ τύπου Rorschach. Στα προβολικά αυτά τεστ το υποκείμενο έρχεται σε επαφή μ’ ένα ασαφές ερέθισμα βάσει του οποίου οργανώνει δικές του προβολές. Το ερέθισμα είναι μια ασαφής εικόνα, ένα ασαφές σχήμα. Είναι τα πάντα και τίποτα. Η σχηματική ασάφεια επιτρέπει στο υποκείμενο να προβάλλει τις δικές του εικόνες και τελικά να «δει» δικά του υποσυνείδητα συναισθήματα.
Νομίζω ότι οι αναλογίες μεταξύ των σχημάτων του Rorschach και της εικόνας του «αντιεξουσιαστικού κινήματος» είναι εμφανείς. Κάθε τμήμα της κοινωνίας, κάθε άτομο, προβάλλει και «βλέπει» ως αίτιο δράσης των «αντιεξουσιαστών» αποκλειστικά δικά του συναισθήματα και δικές του φαντασιώσεις. Δεν μπορεί να κάνει αλλιώς εφόσον δεν γνωρίζει τίποτα το συγκεκριμένο για τους πρωταγωνιστές. Δεν γνωρίζει τις σκέψεις τους και δεν ξέρει την μορφή τους. Από την άλλη δεν μπορεί να αποφύγει την όποια- έστω στρεβλή- ερμηνεία μιας και οι εικόνες της Βιας ζητούν επειγόντως να ντυθούν ένα κάποιο νόημα. Τελικά, ο καθένας από εμάς κάθε φορά που προσπαθεί να εξηγήσει τα αίτια δράσης των «αναρχικών» καταλήγει -ούτε λίγο ούτε πολύ -να διηγείται την μικρή ιστορία της ζωής του, να ομολογεί τα αίτια της δικής του οργής και να μαρτυράει –χωρίς να το πολυκαταλαβαίνει- αποκλειστικά προσωπικές του αγωνίες. Αστείο δεν είναι;
Παράλληλα το «κίνημα» εμφανίζει στο ταμείο του τεράστια κέρδη από αυτή τη κατάσταση. Εμφανίζεται ρομαντικό, σκοτεινό, μαξιμαλιστικό. Δεν πολιτικολογεί, δεν επιδιώκει τίποτα το συγκεκριμένο. Δεν διαπραγματεύεται. Οργίζεται από την ύπαρξη της κοινωνικής αδικίας και επιδιώκει την πλήρη ανατροπή κάθε μορφής Εξουσίας. Σνομπάρει τη λογική της πολιτικής διαπραγμάτευσης και της πολιτικής υποχώρησης. Αρνείται κάθε μικρή, εφικτή πολιτική επιδίωξη. Κοιτάζει με υπεροψία τις αστικές σχέσεις παραγωγής και την ατομική ιδιοκτησία. Τα κάνει όλα και συμφέρει. Τινάζει την μπάνκα –μεταφορικά και κυριολεκτικά Δεν κρατάει στα χέρια του ακίνδυνες μολότοφ αλλά το απόλυτο υπερ-όπλο των δικών μας προβολών.
Ανίκητος ιδεολογικός αντίπαλος αν αποφασίσεις να τον πολεμήσεις στον αέρα. Μόνο η επαφή με την γη εξασθενεί τις δυνάμεις του. Χωρίς γαιώδες φρόνημα, η ήττα σου προδιαγράφεται αναπότρεπτη και μεγαλειώδης. Θα σε μαζεύουν με τα κουταλάκια.
Από την άλλη, δύσκολα προσγειώνεις την κουβέντα από την «ηρωική δράση» στη συγκεκριμένη «βήμα προς βήμα κοινωνική επιδίωξη» χωρίς να κατηγορηθείς για λογιστής. Δύσκολα αντιπαραθέτεις στο -σχεδόν μεταφυσικό- αίτημα για κατάργηση κάθε μορφής Εξουσίας συγκεκριμένες πολιτικές προτάσεις που στοχεύουν σε έναν πιο δίκαιο κόσμο. Οι ίδιες σου οι Προβολές στέκουν απέναντι και σε καγχάζουν. Προσπαθείς να μιλήσεις για εφικτές πολιτικές επιδιώξεις και καταλήγεις να ακούγεσαι συμβιβασμένος. Προσπαθείς να μιλήσεις για μια πολιτική που βήμα προς βήμα -δοκιμάζοντας και διορθώνοντας- θα επιδιώξει το άριστο και τα επιχειρήματα σου μοιάζουν αφλεγή. Μιλάς για Popper και μυρίζεις κλεισούρα βιβλιοθήκης. Ο αντίπαλος μοιάζει να είναι πιο εκρηκτικός και εξόχως πιο γοητευτικός.
Ένας επιφανής αμερικάνος φιλόσοφος της εποχής μας είπε κάποτε : «Δεν υπάρχει a priori λόγος να υποθέσουμε ότι η αλήθεια, όταν ανακαλύπτεται, θα αποδειχθεί κατ’ ανάγκην ενδιαφέρουσα». Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ότι δεν υπάρχει a priori λόγος να υποθέσουμε ότι θα αποδειχθεί κατ’ ανάγκην και γοητευτική. Ενδεχομένως θα πρέπει να αρκεστούμε στο ότι η «βήμα προς βήμα κοινωνική μηχανική» είναι απλώς η αλήθεια ή έστω μια καλύτερη προσέγγιση της αλήθειας και να πορευτούμε με πληγωμένο το ναρκισσισμό μας και χωρίς αίσθηση παντοδυναμίας.
4 σχόλια:
Με γεια τα σχόλια! Και απ' ο,τι βλέπω, είμαι ο πρώτος!
Βρίσκω καίριες τις επισημάνσεις σου.
Όσο για μένα, με κυβερνούν άλλα συναισθήματα απ' των πολλών. Αδυνατώ εντελώς, μα εντελώς να συμμεριστώ ον ενθουσιασμό κάποιων για την "εξέγερση".Δεν σου κρύβω ότι φοβάμαι. Φοβάμαι την επέκταση της βίας και -κυρίως- τον ήδη συντελεσμένο καθαγιασμό της. Όλη αυτή η θολή κουλτούρα "επαναστατικότητας", απότοκος της μεταπολίτευσης και της δεκαετίας του ογδόντα, αγκαλιάζει οτιδήποτε κι αν κάνουν "τα παιδιά".
Δεν ξέρω, ίσως η κοινωνία μας να πεθαίνει εδώ και καιρό, κι αυτά τα τελευταία που ζούμε να είναι απλώς ο επιθανάτιος ρόγχος της, το αίμα που ξερνά ο πληγωμένος σαν ξεψυχά.
Ο συγκινητικός σπαραγμός ενός εργαλειακού ορθολογιστή.
Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι δεν λειτουργείτε και εσείς προβολικά αγαπητέ?
Ή αλλιώς προκειμένου να επικαλεσθώ τον αγαπημένο σας Popper, πως θα μπορούσατε να μην μετα-ερμηνεύετε με αυτό τον τρόπο οποιαδήποτε ερμηνεία? Και γιατί η ίδια η έννοια της προβολής που επικαλείσθε δεν αποτελεί με την σειρά της προβολή του άρρητου σε ότι μπορεί να ειπωθεί (προσέξτε σε αυτή την περίπτωση την από Wittgenstein κατακραυγή). Το κριτήριο της επαληθευσιμότητας δεν σας βοηθά εν προκειμένω.
Ενδεχομένως θα ήταν χρήσιμη στην ανάλυση σας η διάκριση μεταξύ κοινωνικού και προσωπικού φαντασιακού, και η συνειδητοποίηση της ριζικής μη αναγωγιμότητας του μεν στο δε και τανάπαλιν, όσο και της μη αναγωγιμότητας και των δύο σε αναγκαίες ΚΑΙ ικανές συνθήκες που ερμητικά και συνολιστικά ερμηνεύουν τα φαινόμενα (εν ολίγοις τι ακριβώς σας κάνει να πιστεύετε ότι το συνονθύλευμα προβολών δεν μπορεί να δημιουργήσει ΕΞΕΓΕΡΣΗ και όχι "εξέγερση").
Κατά τα παραπάνω είναι επίσης συγκινητική η (ορθολογική σας) πίστη στην απόλυτη αλήθεια η οποία μάλιστα είναι αυθαιρέτως καλά προσεγγίσιμη από τους συλλογισμούς. Δηλαδή, η αλήθεια υπάρχει ανεξάρτητα από εμάς και επαρκεί ο εύτακτος συμπερασμός για τον εντοπισμό της και την συνακόλουθη φώτιση. Σας καλώ να ξανασκεφτείτε τα αρχαία παράδοξα της αυτοαναφοράς ή το (πιο πρόσφατο) θεώρημα του Godel. Μήπως είστε πεπεισμένος ότι έχετε εντοπίσει τα αξιώματα θεμέλια της αλήθειας και αυτό που σας χωρίζει από αυτή είναι η επίλυση και η παραγωγή θεωρημάτων. Π.χ. ενδεχομένως να πιστεύετε ότι είναι νομοτελειακή η εκθετική μεγέθυνση του εισοδήματος μιας κοινωνίας και αυτό το οποίο απομένει είναι η επίλυση υποδειγμάτων μεγέθυνσης "κοντινών" στην πραγματικότητα.
Αυτό άλλωστε μαρτυρά και η πίστη σας στην γνώση του τι είναι δίκαιο και άρα στην συνακόλουθη υποβολή προτάσεων για την βηματική πορεία προς μια δικαιότερη κοινωνία (εξ ού και ο χαρακτηρισμός περί ΕΡΓΑΛΕΙΑΚΗΣ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ καθώς ο ορθός λόγος που επικαλείσθε είναι αυτός της νεωτερικότητας και όχι π.χ. ο λόγος που διαπνέει τον Ηράκλειτο). Τι θα απαντήσετε σε αυτόν που θα ισχυρισθεί π.χ. ότι η ίδια η ιδιοκτησία είναι ΑΔΙΚΙΑ. Ή στον φιλόσοφο που θα σας πεί ότι το είναι αποτελεί δημιουργία εκ του μηδενός (και όχι στο μηδέν) και ριζική ετερότητα, και συνεπώς η ίδια η αλήθεια είναι δυνατόν να δημιουργηθεί από το παραπάνω συνονθύλευμα προβολών. Αλήθεια ποιός είναι ο διάσημος Αμερικάνος φιλόσοφος που επικαλείσθε? Ελπίζω να μην είναι από Chicago μεριά.
Παρ' κουκουλοφόρω
Περαιτέρω ερώτημα (το εύρος του αφορά μάλλον το συντριπτικό κομμάτι αυτών που επιδόθηκαν σε καταστροφές):
Ποια εκφραστικά μέσα είναι διαθέσιμα σε εκείνον του οποίου η εκπαίδευση (στην καλλίτερη των περιπτώσεων) εξαντλείται στην απομνημόνευση υπολογιστικών τεχνικών (που τον προετοιμάζουν για ενδεχόμενη ένταξη στην παραγωγή ή/και στην γραφειοκρατία), προκειμένου να διοχετεύσει την δημιουργική του ενέργεια ή την μετατροπή αυτής (εξαιτίας της παρακώλυσης της από το παραπάνω)σε καταστροφική ενέργεια;
(Σχετικά συνθήματα από τοίχους στην Αθήνα:
H οργή φτιάχνει τον χώρο της.
Εκπαίδευση μας η εξέγερση.)
Σχετική Βιβλιογραφία:
"H εκπαίδευση της Αμάθειας", Jean-Claude Michea
"Η Άνοδος της Ασημαντότητας", Κορνήλιος Καστοριάδης.
Παρ' Κουκουλοφόρω
Λοιπόν ... θα προσφέρω και εγώ ένα κοντό και ένα μακρύ στη συζήτηση, σε πείσμα του πνεύματος του άρθρου σου, Παντελή:
Αναρωτιέμαι με ποιόν τρόπο μπορεί κάποιος να κατασκευάσει μία "ασαφή" εικόνα. Σε ευθεία αναλογία είναι και το πρόβλημα της κατασκευής τυχαίων αριθμών από τον υπολογιστή: πώς μπορούμε με μία ντετερμινιστική διαδικασία να παράγουμε την (ψευδ)αίσθηση της τυχαιότητας; Με άλλα λόγια, αναρωτιέμαι αν τελικά τα τεκταινόμενα μπορούν να χαρακτηριστούν "προβολικό τεστ τύπου Rorschach", ή και γενικά αν οποιαδήποτε άλλη εικόνα μπορεί να χαρακτηριστεί ώς τέτοιο.
"Θα ήταν φριχτό να σκοτώσεις έναν άνθρωπο απλώς και μόνο για να πείς μπλιτίρι", λέει ο Σάντσο, μαθητευόμενος του William of Baskerville στο Όνομα του Ρόδου, ως απάντηση στη πρόταση του δασκάλου του πως κάθε πράξη δηλώνει ("δηλοί"?) κάτι, ακόμα και κάτι ακατανόητο όπως το να πεί κανείς "μπλιτίρι". Ήταν οι εξεγερμένοι μία μάζα ανθρώπων που απλώς φώναζε "μπλιτίρι", ωθώντας μας να συλλογιστούμε στο τί ενδεχομένως εννοούσε, προσκαλώντας μας να κάνουμε την προβολή των δικών μας υποσυνειδήτων; Η θέση μου είναι πως όχι.
Όσο για τα υπόλοιπα, ομολογώ πως συμφωνώ σε πολύ μεγάλο βαθμό. Και φυσικά, ως κάποιος που έχει την τύχη να περνά κάθε μέρα πηγαίνοντας στο γραφείο του μπροστά από το άγαλμα του Rousseau, η "νεοτερικότητα" που ο "Παρ' κουκουλοφόρω" (?) αναφέρει μου φαίνεται προφανής ως διέξοδος σκέψης.
Τα υπόλοιπα του "Παρ' κουκουλοφόρω" δε τα καταλαβαίνω, είμαι από χωριό.
Ευχαριστώ για άλλη μια φορά για αυτή τη διέξοδο στο ναρκισσισμό μου.
Παρακαλώ.
- Δ.
ΥΓ. Ο Popper εδώ αναφέρεται περισσότερο ως φιλόσοφος της "Ανοιχτής Κοινωνίας και της Αυτής Εχθρών" παρά ο συγγραφέας του "Logik der Forschung", υποθέτω. Οπότε και ο "Παρ' κουκουλοφόρω" προηγουμένως ίσως οικοδομεί ένα συλλογισμό περί κριτηρίου επαληθευσιμότητας ο οποίος να έχει λάθος αναφορά. Τον αντίλογό σας.
Δημοσίευση σχολίου